Circulair naar Nul op de Meter?

Biedt de circulaire economie kansen voor onze wens: betaalbaar, comfortabel en binnen een paar jaar van het gas los, en naar nul-op-de-meter?

De eerste vraag die beantwoord moet worden:

Wat is circulaire economie?

Begin deze eeuw kwamen architect William McDonough en chemicus Michael Braungart met het concept Cradle to Cradle. Het belangrijkste uitgangspunt: ontwerp alles in je omgeving zodanig dat elk onderdeel, groot en heel klein, voedsel is in de biosfeer (voor plant en/of dier) of in de technosfeer (voor nieuwe producten). Afval is voedsel, is een belangrijk credo.

Zie de aflevering van Tegenlicht van twee jaar geleden: Afval is voedsel, deel 1 (alweer van 10 jaar geleden).

Cradle to Cradle in de bouw

En toen herinnerde ik mij een recentere aflevering van Tegenlicht: Nederland Kantelt. Als je in die aflevering vanaf minuut 37, de laatste 10 minuten even kijkt, dan snap je waar het over gaat: grondstoffen zodanig kiezen en verwerken in je ontwerp dat ze na het einde van de verbruiksduur op zijn minst evenveel waard zijn. Ze kunnen dan van waarde zijn als voedsel voor mens, plant of dier, óf als grondstof voor technologie.

Ja, en dan?

Een voorbeeld. Wist je dat koffieprut ontzettend goeie mest is voor veel voedzame planten, zoals champignons? Het heeft een goede structuur, zit vol met mineralen die je ook in kunstmest tegenkomt. Doe nu dit gedachtenexperiment eens: ga jezelf, koffiedrinker, eens zien als deel van het productieproces van koffieprut. En als je denkt dat dit een grap is: LaPlace verwerkt champignons in omeletten, broodjes, en kroketten (vegetarisch!) die gegroeid zijn op de koffieprut van, inderdaad, LaPlace… (lees hier meer) of kijk deze recente aflevering van TegenLicht (VPRO).

Dat hoopje koffie dat bij elk kopje wordt weggegooid is geld waard, en jij draagt bij aan de productie van die waarde. Tuurlijk, het is een logistieke uitdaging. En het kost creativiteit, doorzetten door een anders denkende ondernemer. Maar verzamel de koffieprut in de wijk, en je ziet ineens een markt ontstaan voor de boerderij in de buurt die geen dure kunstmest meer hoeft te kopen, maar (een deel van) zijn voedingstoffen kan betrekken uit de circulaire economie (want die voedingsstoffen komen via een korte groeicyclus van zijn groenten weer terug op ons bord).

Keten-om-denken

Vergeef mij, maar ik zoek kansen.

Als het lukt om de ver(nieuw)bouwketen op zijn kop te zetten, en het materiaal in een afgeschreven CV ketel niet als afval te zien, maar als grondstof. Als het lukt om een nul-op-de-meter huis te ontwikkelen dat gebruik maakt van materialen die na verbruik in het huis kunnen dienen als voedsel of grondstof elders. Als het lukt om rond deze manier van denken andere verdienmodellen te bedenken. Dan is dat een kans om los te komen van onze fossiele verslaving, beter nog, om meer in balans met ons zelf, en onze omgeving, vorm te geven aan een heerlijk comfortabele leefomgeving.

Oh, ja, en die is nog betaalbaar ook.

Om-denk jij mee?